Omgevingswet

Bouwen of verbouwen na 1 januari 2024?
Dan krijgt u te maken met de Omgevingswet.

Op 1 januari 2024 gaat een nieuwe wet in: de Omgevingswet. Deze wet zorgt voor meer duidelijkheid over de ruimte waarin we wonen, werken en leven. Denk aan water, wegen, natuur, monumenten en het bouwen of uitbreiden van nieuwe woningen of gebouwen.

Wat betekent de Omgevingswet?

Het is belangrijk dat u fijn kunt leven in uw gemeente. Inwoners, bedrijven en organisaties krijgen daarom meer ruimte om hun ideeën in te brengen. Vaak is wel toestemming ('vergunning') van de gemeente nodig om de ideeën uit te voeren. De gemeente kijkt daarbij of het past in haar toekomstvisie, een fijne leefomgeving, de bereikbaarheid én de gezondheid. 

Makkelijker nieuwe ideeën starten 

Nu zijn er nog veel aparte wetten en regels voor de omgeving waarin we leven. Deze komen allemaal bij elkaar in de nieuwe Omgevingswet. Hierin brengen wij alle regelgeving samen. Zo wordt de komende jaren duidelijk welke nieuwe ideeën wel of niet mogelijk zijn. De gemeente kijkt mee en adviseert over wat waar kan.

Wanneer is de wet voor u belangrijk?

Als u bijvoorbeeld iets wilt bouwen of verbouwen aan uw huis of tuin. Het is dan aan u om na te gaan of u daar een vergunning voor nodig heeft. Dat checkt u in het nieuwe Omgevingsloket.

Omgeving betrekken bij uw plan 

Heeft u een idee of plan voor uw huis, straat, wijk of voor de hele gemeente? Dan is het belangrijk om te weten hoe buurtbewoners of bedrijven in uw buurt hierover denken. Betrek hen dus zo vroeg mogelijk bij uw idee of plan. Zo komt u samen tot een goed plan dat aan de regels voldoet. Het betrekken van de omgeving noemen we participatie. Soms is participatie verplicht. Meer informatie over participatie volgt eind 2023.

Wat is participatie?
Participatie is het voorafgaand aan besluitvorming actief betrekken van burgers, bedrijven en maatschappelijke organisaties. Participatie betekent niet dat iedereen het eens is met het initiatief, maar dat er wel een poging is gedaan om samen het initiatief bij te stellen. Het doel van participatie is om verschillende belangen die spelen zo compleet en transparant en zo vroeg mogelijk in kaart te brengen en te kijken of het plan daar beter bij kan aansluiten.

Participatie onder de Omgevingswet

Nieuw in de Omgevingswet is dat de initiatiefnemer zelf verantwoordelijk is voor participatie. Nieuw is ook dat het onderdeel wordt van de aanvraag van een omgevingsvergunning. Gemeente Papendrecht adviseert en stimuleert de initiatiefnemer om bij ieder initiatief na te denken over ruimtelijke en maatschappelijke gevolgen van het initiatief en wat dat dan vraagt aan participatie. In bepaalde gevallen is participatie ook verplicht. Zodra door de gemeenteraad is besloten is in welke gevallen participatie verplicht is, kunt u dat hier lezen.

Hoe organiseert u een participatietraject?
Het staat de initiatiefnemer vrij om een vorm te kiezen waarin participatie bij de voorbereiding van een aanvraag om een omgevingsvergunning plaatsvindt. Dat neemt niet weg dat de gemeente tips en handvatten mee kan geven. In 2021 is hiervoor de Participatietool vastgesteld. Deze tool is bedoeld als hulpmiddel (dus geen verplichting) voor initiatiefnemers bij het inrichten van een participatieproces. De tool draagt het belang van een zorgvuldig proces uit en stimuleert optimaal gebruikt te maken van inbreng, ideeën en tips uit de omgeving.

Begrippen Omgevingswet 

Hier leggen we uit wat de begrippen van de Omgevingswet betekenen: 

Omgevingsvisie
In de omgevingsvisie staat hoe we de omgeving in de gemeente de komende jaren willen ontwikkelen. Hierbij kunt u denken aan bereikbaarheid, het bouwen van woningen en de mate waarin we de omgeving kunnen aanpassen aan klimaatverandering. Bij nieuwe plannen, ontwikkelingen en ideeën kijken we of deze passen bij de omgevingsvisie. 

Omgevingsplan 
Het omgevingsplan omvat alle regels voor de hele gemeente. Hierin ziet u of een gebied bijvoorbeeld een park, een woongebied of een bedrijventerrein is. Het omgevingsplan vervangt de bestaande bestemmingsplannen en is een uitwerking van de omgevingsvisie. Het is belangrijk dat nieuwe plannen ook in het omgevingsplan passen. Heeft u vragen over de regels die gelden in uw gemeente? Hoe uw nieuwe plan of idee daarin past? Neem gerust contact op met uw gemeente of kijk op omgevingswet rijksoverheid.

Omgevingsprogramma 
De gemeente kan omgevingsprogramma’s schrijven voor verschillende thema’s die passen in het omgevingsplan. Daarin staat hoe we het beleid in uw omgeving uitvoeren. Denk hierbij aan: 
− wonen
− verkeer 
− gezondheid 
− veiligheid
− de mate waarin we de omgeving kunnen aanpassen aan klimaatverandering
− veranderingen waarbij we steeds beter rekening houden met het milieu (energietransitie)

Omgevingsoverleg / omgevingstafel 
In veel gevallen is een eenvoudig vooroverleg ('conceptverzoek') met een of meer experts van de gemeente voldoende. Op 1 januari 2024 wordt ook de ‘omgevingstafel’ ingevoerd. Dit is een uitgebreidere vorm van het vooroverleg, waarbij – afhankelijk van het soort plan – ook partijen als de omgevingsdienst, het waterschap, de provincie of andere overlegpartners aanschuiven. Samen bespreekt u of aanpassingen op het plan nodig zijn. Zo kan het plan verder uitgewerkt worden voor de aanvraag van een omgevingsvergunning.

Omgevingsvergunning
Een omgevingsvergunning is een officiële toestemming van de overheid om een bepaalde activiteit uit te voeren. Hiervoor moet u leges betalen. Wilt u weten of u omgevingsvergunning nodig heeft voor uw plan? Doe dan de vergunningscheck op het omgevingsloket.

Het nieuwe omgevingsloket
In het omgevingsloket kunt u zien of:
− u een melding moet doen als u een nieuw project of idee heeft;
− er een vergunning nodig is voor uw project én welke dat moet zijn;
− u de omgeving moet betrekken bij het aanvragen van een vergunning;
− welke meldingen of aanvragen u heeft gedaan.

Gefaseerde invoering van de wet Wet kwaliteitsborging (Wkb) 

Vanaf 1 januari 2024 moet u, als u nieuw gaat bouwen, iemand inschakelen die meekijkt of het gebouw aan de technische regels en veiligheid voldoet. Zo’n persoon wordt kwaliteitsborger genoemd. De gemeente voerde eerder deze controles uit. Vanaf 1 januari 2024 dus niet meer. De gemeente blijft wel in de gaten houden hoe dit nieuwe proces gaat en of iedereen zich aan de afspraken houdt. 
De Wkb gaat per 1 januari 2024 alleen voor nieuwbouw gelden en pas zes maanden later voor verbouwingen. Je hoeft als initiatiefnemer bij verbouwingen dus pas vanaf 1 juli 2024 een kwaliteitsborger in te schakelen.
 

Na het invullen van de vergunningscheck zijn er drie mogelijke uitkomsten 

OPTIE 1: U HEEFT GEEN VERGUNNING NODIG
U kunt direct beginnen.

OPTIE 2: U HEEFT GEEN VERGUNNING NODIG, WEL EEN MELDINGSPLICHT
U kunt een melding doen via het Omgevingsloket. 

OPTIE 3: U HEEFT EEN VERGUNNING NODIG
Er zijn dan twee mogelijkheden: 
1. Past uw plan in het Omgevingsplan?
U kunt een vergunningsaanvraag doen via het Omgevingsloket. Met een conceptverzoek kunt u eerst laten controleren of de aanvraag compleet is en de juiste informatie is ingevuld.
2. Past uw plan niet in het Omgevingsplan? 
Dien dan een conceptverzoek in. Na eerste beoordeling zal de gemeente u dan adviseren over het vervolgtraject.

(*) Soms zijn meerdere experts nodig om uw vergunningsaanvraag te beoordelen. Bijvoorbeeld de Omgevingsdienst, het Waterschap of de provincie. Soms ook  buurtbewoners. De gemeente organiseert dan een Omgevingstafel, waarvoor u ook een uitnodiging krijgt. Samen kijkt u of aanpassingen nodig zijn. 

In alle gevallen is het belangrijk om vooraf uw buren en anderen in uw omgeving te betrekken bij uw plan.

We noemen dat: participatie. Hoe u dat doet, leest u hier. Later volgt hier informatie over hoe we dat in Papendrecht doen.