Chemours/Dupont

Na het tussenvonnis van 27 september 2023 hebben de gemeenten Dordrecht, Papendrecht, Sliedrecht en Molenlanden verkennende gesprekken gehad met Chemours. Chemours sprak uit concreet iets te willen doen voor de gemeenschap. De gesprekken gingen over het vinden van manieren om de omgeving weer schoon te krijgen. Ook over de vergoeding van schade door de aanwezigheid van de chemische stoffen PFOA en GenX.  

Op basis van deze gesprekken ontwikkelt Chemours met de gemeenten een concreet plan. Als eerste gaat dit over het schoon en gebruiksklaar maken van moestuinen en recreatieplas Merwelanden. De gemeenten zien dit als belangrijke eerste stappen.

Proefproject

De eerste fase bestaat uit een proefproject. We noemen dit een pilot. Hierbij vervangen we de grond in enkele moestuinen. Na dit proefproject is het de bedoeling andere vervuilde moestuinen aan te pakken. Het gaat om de moestuinen waar nu beperkt of niet uit gegeten mag worden. Deze eerste fase wordt als proef ingestoken om inzichten op te doen. Zo kan het verdere vervolg zo goed mogelijk verlopen. 

Een onafhankelijke externe expert voert de werkzaamheden in samenwerking met de gemeenten en Chemours uit. De gemeenten informeren zo snel mogelijk de direct betrokkenen. Verder worden extra monsters genomen van het zwemwater van de plas Merwelanden. Dit als eerste stap in het weer schoon krijgen van de zwemplas.

Praten over verdere acties

De gemeenten Dordrecht, Sliedrecht, Papendrecht en Molenlanden vinden het belangrijk dat de leefomgeving voor hun inwoners gezond en veilig is. De inwoners mogen rekenen op de inzet van hun gemeente. De gemeenten spannen zich in om zo snel mogelijk tot goede oplossingen te komen voor het opruimen van de vervuiling die is ontstaan door de uitstoot van PFOA en GenX.  

Naast de aanpak van de moestuinen en de zwemplas praten Chemours en de gemeenten over verdere acties op basis van het tussenvonnis. De gemeenten Dordrecht, Papendrecht, Sliedrecht en Molenlanden trekken hierbij gezamenlijk op. Zij hebben samen een rechtszaak lopen tegen het bedrijf Chemours (voorheen DuPont). De reden is de vervuiling van de gemeentelijke eigendommen met PFOA en GenX. 

De rechter heeft in het tussenvonnis aangegeven dat Chemours aansprakelijk is voor het opruimen van de vervuiling of, als dat niet mogelijk is, voor het vergoeden van de schade. De uitspraak van de rechter op 27 september 2023 voelt voor de gemeenten als erkenning van hun jarenlange strijd

De gemeenten Dordrecht, Molenlanden, Papendrecht en Sliedrecht pleiten al jaren voor een verbod op PFAS. Deze oproep krijgt steun. Europa werkt aan een verbod op het maken, verhandelen en gebruiken van PFAS. Dat voorstel ligt nu op tafel. De vier gemeenten bestudeerden het. Zij zijn er blij mee, maar denken tegelijkertijd dat het verbod nog strenger kan. Hun ideeën over de aanpassing van het voorstel verstuurden de gemeenten afgelopen week. “We hebben er vertrouwen in dat Europa onze ideeën overneemt. Een verbod moet er gewoon komen”.

“Deze stoffen willen we niet”

De gemeenten zijn er duidelijk over: “Wij vinden dat niemand geconfronteerd mag worden met de gevolgen van de uitstoot van PFAS door deze bedrijven. Deze stoffen horen niet thuis in het milieu, niet in ons water, niet in onze bodem, niet in ons voedsel.” De gemeenten spreken dan ook hun steun uit voor het voorstel dat er nu ligt. Wel stellen zij voor om het verbod op enkele punten nog strenger te maken. De ideeën om het voorstel strenger te maken zijn inmiddels verstuurd. Zij voegen toe: “Wij hopen dat ook vele anderen dit PFAS-verbod steunen en roepen tegelijkertijd anderen op om ook een reactie tot verdere aanscherping in te dienen.”

PFAS zo snel mogelijk uitbannen 

Het voorstel van Europa is om PFAS alleen nog in uitzonderlijke gevallen te gebruiken (de zogenoemde essentiële toepassingen). PFAS worden nu nog in heel veel dagelijkse producten verwerkt. Denk aan producten voor persoonlijke verzorging, waterafstotende kleding en medische apparatuur. Producenten, bedrijven en instellingen moeten op zoek naar goede alternatieven. Europa schrijft voor hoeveel jaar ze de tijd krijgen voor het vinden van een andere geschikte stof. Daarna mogen ze PFAS niet meer maken en niet meer gebruiken. 

Uitzonderingen voor essentiële toepassingen moeten strenger en korter

De wethouders van de vier gemeenten maken zich zorgen over wat straks “essentiële toepassingen” zijn. Zij zien dat de industrie, waaronder Chemours, alvast inspeelt op deze uitzondering. Zij stellen dat hun productie bestemd is voor essentiële toepassingen. Dit zou kunnen betekenen dat zij geen alternatieve stoffen hoeven te zoeken en PFAS blijven gebruiken voor heel veel producten. 

Daarom vragen de gemeenten Europa om definitie van “essentiële toepassing” zeer streng te omschrijven. Zij verwijzen naar het Protocol van Montreal uit 1987, dat een goede definitie aangeeft van gereguleerde stoffen zoals PFAS. 

De gemeenten stellen dat het gebruiken van PFAS slechts héél beperkt aangewezen kan worden als “essentieel”. Ook willen de gemeenten een kortere overgangstermijn, waardoor industrie gedwongen wordt om sneller naar alternatieve stoffen te zoeken. 

Werk aan een wereldwijd verbod
De gemeenten zien het Europees verbod als een eerste stap in de goede richting. Zij willen dat Europa verder gaat: naar een wereldwijd verbod. PFAS houdt zich namelijk niet aan grenzen. Het waait over de wereld en komt dan ook neer in Europa. Producten die gemaakt zijn met PFAS komen Europa in, worden hier verwerkt, gebruikt en later weer weggegooid. 

Daarom vragen de gemeenten het volgende van Europa:

• Verbied ook het invoeren van PFAS (import) vanuit landen buiten Europa. 
• Pleit voor een wereldwijd verbod. 

Handhaving 
Regels zoals deze moeten goed worden gecontroleerd. De gemeenten pleiten daarom ook voor het goed inrichten van toezicht en handhaving. 

Een hele belangrijke stap

“De gemeenten Dordrecht, Molenlanden, Papendrecht en Sliedrecht hebben dagelijks te maken met de gevolgen van de vervuiling. De impact is groot voor onze inwoners. We kijken uit naar het moment waarop PFAS verboden is. Dat Europa nu deze stap zet, sterkt ons. Wij werken aan een gezonde omgeving voor onze inwoners en blijven dit doen. Dit voorstel is een hele belangrijke stap voor de toekomst.”

Wanneer gaat het verbod gelden?

Op 7 februari 2023 publiceerde European Chemicals Agency (ECHA) het voorstel voor een Europees verbod op PFAS. Nederland maakte dit samen met Denemarken, Duitsland, Noorwegen en Zweden.
Voordat dit verbod gaat gelden, vraagt ECHA iedereen die wil te reageren. Dit kan tot en met 25 september digitaal via de website van de ECHA https://echa.europa.eu/nl/hot-topics/perfluoroalkyl-chemicals-pfas Deze reacties helpen bij het opstellen van een advies aan de Europese Commissie. De Commissie legt een definitief voorstel voor aan de EU-lidstaten. 

Het besluit over het voorstel wordt in 2025 verwacht. De inwerkingtreding van het verbod is gepland in 2026/2027.

Verschillende inwoners houden kippen en eten de eieren die deze kippen leggen. Het is daarom belangrijk om te weten of er PFAS terecht komen in de eieren. En wat dit betekent voor de inwoners die deze eieren eten. Daarom starten de gemeenten Dordrecht, Molenlanden, Papendrecht en Sliedrecht een uitgebreid onderzoek daarnaar.
De kippen scharrelen rond, eten plantjes en pikken zaadjes uit de grond. Hierdoor krijgen ze PFAS binnen die in de grond aanwezig zijn. Deze PFAS kan in de eieren terecht komen. Onderzoek moet duidelijk maken hoeveel PFAS in de eieren terecht komt. Dit najaar starten de vier gemeenten samen met Arcadis een uitgebreid onderzoek daarnaar. Het RIVM gaat meekijken.

Eerder onderzoek naar bodem, (sloot)water, groenten en fruit

De afgelopen jaren is veel onderzoek gedaan naar PFAS in de bodem en in het water, bijvoorbeeld slootwater. Ook deed het RIVM onderzoek naar de PFAS-gehalten in groente en fruit in moestuinen in ons gebied. Op basis hiervan hebben de gemeenten de inwoners geadviseerd over het eten uit eigen tuin en het besproeien van de tuin met slootwater. U kunt zelf het advies voor uw tuin of moestuincomplex opzoeken via www.ozhz.nl/pfasinmijntuin.

Ook onderzoek naar eieren

Onderzoek naar eieren is tot nu toe heel beperkt. We willen weten hoeveel PFAS er in eieren zit. Daarom gaan de vier gemeenten met Arcadis onderzoek doen naar onder andere PFAS in eieren. Dat onderzoek gaat dit najaar van start.
Het NRC heeft met de Vrije Universiteit Amsterdam een steekproef uitgevoerd. Dit door eieren te rapen bij particulieren en kinderboerderijen. Daaruit komen hogere PFAS-gehalten voor in sommige eieren.
De gemeenten kregen de samenvatting van de steekproef onder ogen. De reactie: “De burgemeesters en wethouders schrikken van deze samenvatting. Wij willen graag het hele NRC-onderzoek goed kunnen bestuderen en bespreken met het RIVM en de Dienst Gezondheid & Jeugd. Het is belangrijk dat onze inwoners weten of ze hun eieren veilig kunnen eten. Als we straks moeten adviseren om dat niet meer te doen of in beperkt aantal, is dat de volgende tegenvaller. We hopen snel meer duidelijkheid te geven.”

De steekproef door het NRC geeft een indicatie. Maar op basis hiervan is het niet mogelijk om een advies te geven over het eten van eieren uit de vier gemeenten. Het onderzoek dat nu wordt gedaan gaat meer duidelijkheid geven hierover.

Rechtszaak & Europees verbod

In onze regio hebben we te maken met hogere PFAS-gehalten. Op basis van uitgebreid wetenschappelijk onderzoek proberen we duidelijkheid te geven aan de inwoners. Ondertussen roepen wij op tot een Europees verbod op het gebruik van PFAS. Ook hebben de vier gemeenten een rechtszaak aangespannen tegen Chemours/DuPont.

De gemeenten blijven erop hameren: “Wij vinden dat inwoners en anderen niet geconfronteerd mogen worden met de gevolgen van de uitstoot van PFAS door deze bedrijven. Deze stoffen horen niet thuis in het milieu, niet in ons water, niet in onze bodem, niet in ons voedsel.”

De waterschappen Hollandse Delta en Rivierenland hebben op meerdere locaties PFAS in het oppervlaktewater aangetroffen. Een aantal van deze locaties betreft zwem- en recreatiewater. In de gemeente Papendrecht zijn geen officiële zwemwaterlocaties.

Negatief zwemadvies voor Merwelanden, andere locaties veilig

De provincie Zuid-Holland heeft aan het RIVM gevraagd of er veilig gezwommen kan worden in de betreffende zwem- en recreatielocaties. Op basis van de meest recente data van de waterschappen concludeert het RIVM dat het in 12 van de 13 beoordeelde locaties, waaronder het Lammetjeswiel in Alblasserdam, veilig is om te zwemmen. Voor recreatieplas Merwelanden in Dordrecht geldt dat aanvullend onderzoek nodig is. De provincie heeft daarop besloten een negatief zwemadvies af te geven voor zwemmen in recreatieplas Merwelanden.  

Informatie over zwemwaterlocaties 

Wilt u meer weten over de zwemwaterlocaties in de regio of het onderzoek van het RIVM?  meer informatie vindt u op de website van de provincie. Het is aan te raden om alleen te zwemmen op officieel aangewezen zwemwaterlocaties. 

We begrijpen goed dat inwoners geschrokken zijn van de uitzending van Zembla over DuPont/Chemours. Het is voor iedereen confronterend om te zien. Wij vinden dat inwoners en anderen niet geconfronteerd mogen worden met de gevolgen van de uitstoot van PFAS door deze bedrijven. Deze stoffen horen niet thuis in het milieu, niet in ons water, niet in onze bodem, niet in ons voedsel.

Wij houden het bedrijf DuPont/Chemours aansprakelijk voor de vervuiling. We hebben een rechtszaak aangespannen om die aansprakelijkheid vast te stellen. Wij hebben in die rechtszaak naar voren gebracht dat de bedrijven zelf al veel eerder op de hoogte waren van de gevaren van PFAS. Wij voelen ons daarin gesterkt door deze uitzending van Zembla. 
 
Deze rechtszaak is erg belangrijk voor ons als gemeenten en voor onze inwoners. We wachten met vertrouwen op de uitspraak van de rechter. De uitspraak is op 27 september. Daarnaast blijven wij ons hard maken voor ‘0 uit de pijp’ en een verbod op dit soort stoffen.

Hoe worden inwoners in Nederland beschermd tegen de risico's van industriële uitstoot en lozingen? Daar deed de Onderzoeksraad voor Veiligheid onderzoek naar. Deze uitstoot en lozingen kunnen namelijk schade veroorzaken aan de gezondheid. De gemeenten Dordrecht, Sliedrecht, Papendrecht en Molenlanden bestudeerden het rapport en zijn blij met de uitkomst: "Hoewel de aanbevelingen niet direct gericht zijn aan de gemeenten, vinden wij het belangrijk om ook onze bijdrage te leveren aan de bescherming van onze inwoners."

Het onderzoek

Het onderzoek van de Onderzoeksraad begon bij Tata Steel in IJmuiden en werd later uitgebreid naar Chemours in Dordrecht en Asfalt Productie Nijmegen. De Onderzoeksraad geeft aan dat de gezondheid van omwonenden van industrie beter beschermd moet worden door bedrijven, overheden en omgevingsdiensten. Om een goed beeld te krijgen van de situatie rondom Chemours zijn onder andere de gemeenten Dordrecht en Sliedrecht geïnterviewd. 

Het hele onderzoek vindt u op de website van de Onderzoeksraad voor Veiligheid.

Reactie vier gemeenten

“Wij zijn blij met het rapport van de Onderzoeksraad. Hoewel de aanbevelingen niet direct gericht zijn aan de gemeenten, vinden wij het belangrijk om ook onze bijdrage te leveren aan de bescherming van onze inwoners. Dat doen wij bijvoorbeeld in onze samenwerking met onder andere omgevingsdiensten, de provincie en het Rijk. Het rapport noemt meermaals dat het informeren van inwoners van groot belang is. Wij onderschrijven dat en blijven onze inwoners dan ook zo goed mogelijk informeren. Wij vinden dat onze inwoners niet ongevraagd geconfronteerd mogen worden met de gevolgen van de uitstoot van stoffen als PFAS. Deze stoffen horen niet thuis in het milieu, niet in ons water, niet in ons voedsel. Die uitstoot moet wat ons betreft stoppen. Wij verwachten van de bedrijven een groter gevoel van verantwoordelijkheid en hebben de bedrijven dan ook aansprakelijk gesteld voor de gevolgen van hun uitstoot.”

De gemeenten Dordrecht, Papendrecht, Sliedrecht en Molenlanden stonden 14 maart tegenover Chemours en DuPont en Corteva in de rechtszaal. De gemeenten stellen de bedrijven aansprakelijk voor de schade die zij hebben geleden, lijden en mogelijk in de toekomst nog zullen lijden als gevolg van de uitstoot van PFAS. 27 september doet de rechter uitspraak. 

Hoe zit het?

De vier gemeenten dagvaardden de chemiebedrijven Chemours, DuPont en Corteva. De gemeenten stellen de bedrijven aansprakelijk voor de schade die aan hun eigendommen is ontstaan door de uitstoot van PFAS. De bedrijven wezen eerder de aansprakelijkheid af. Daarom startten de gemeenten deze dagvaardingsprocedure. De zitting van 14 maart stond in het teken van de inhoudelijke kanten van de dagvaarding. In september 2022 deed de rechter al een uitspraak na een zitting over het proces van de dagvaarding. Met de uitspraak in september 2023 wordt de bodemprocedure afgerond. 

Gezamenlijke reactie van de vier gemeenten

'We hebben lang uitgekeken naar deze dag. Deze rechtszaak is erg belangrijk voor ons als gemeenten en voor onze inwoners. Wij vinden dat inwoners en anderen niet ongevraagd geconfronteerd mogen worden met de gevolgen van de uitstoot van PFAS door deze bedrijven. Deze stoffen horen niet thuis in het milieu, niet in ons water, niet in onze bodem, niet in ons voedsel. We wachten met vertrouwen op de uitspraak van de rechter.'

Het RIVM deed onderzoek naar de aanwezigheid van PFAS in slootwater, grondwater en regenwater bij moestuinen. De resultaten zijn nu bekend gemaakt.

Het RIVM deed eerder onderzoek naar PFAS in groenten en fruit uit moestuinen in de gemeenten Dordrecht, Sliedrecht, Papendrecht en Molenlanden. In dezelfde moestuinen is ook grond en water uit de sloot, regentonnen en grondwater onderzocht op PFAS. Dit onderzoek is inmiddels ook afgerond. Het advies: alle moestuineigenaren kunnen regen- en kraanwater gebruiken voor het water geven van de (moes)tuin. Niet iedereen kan slootwater gebruiken.

Adviezen grond en wateronderzoek in kaart

Op de kaart staan de gebieden waar onderzoek is gedaan. Met de kleuren rood, oranje en groen staat aangegeven welk advies geldt voor de moestuineigenaren. De gekleurde vakken zijn de onderzochte moestuinen. Binnen en buiten de gekleurde stippellijnen staat het advies dat geldt voor alle inwoners.

• Rood (binnen de rode stippellijn): moestuineigenaren hadden al het advies om geen groenten en fruit uit eigen tuin te eten. Dit kan wel bij het gebruik van bakken met nieuwe grond. Het nieuwe onderzoek vult daarbij aan: Moestuineigenaren kunnen regen- en kraanwater gebruiken. Het gebruik van slootwater wordt afgeraden. Uit het onderzoek blijkt dat daar teveel PFAS in zit. 
• Oranje (binnen de oranje stippellijn en buiten de rode stippellijn): moestuineigenaren kunnen groenten en fruit uit de tuin eten, maar moeten dit wel afwisselen met groenten en fruit uit de winkel. Daar komen nu verschillende adviezen bij voor het water geven van de (moes)tuin, namelijk:
  • Moestuinen cluster B in Papendrecht (zie het oranje met bruin gestreepte vlak bij de letters B-P op het kaartje)
  • Gebruik regen- en kraanwater. Gebruik niet te vaak slootwater, wissel dit af met regenwater. 
  • Overige moestuinen in oranje gebied:gebruik van regen-, kraan- en slootwater is veilig
• Groen (buiten de rode en oranje stippellijn): 

Moestuineigenaren kunnen groenten en fruit uit de tuin eten. Ook kunnen ze regen-, kraan- en slootwater blijven gebruiken. 

Wat is er precies onderzocht?  

Arcadis is een adviesbureau met veel kennis over PFAS. Ze hebben monsters laten nemen van grond, grondwater, water uit de sloot en regentonnen. Deze zijn onderzocht op de hoeveelheid PFAS. Daardoor kunnen we zien of er een relatie is tussen de PFAS in groenten en fruit en PFAS in de grond en het water. Uit het onderzoek blijkt dat dit het geval is.

Het rapport van Arcadis: onderzoek naar PFAS in grond en water in moestuinen in de gemeenten Dordrecht, Papendrecht, Sliedrecht en Molenlanden. 

Gezamenlijke reactie samenwerkende wethouders

"Dit is een vervelende boodschap voor sommige moestuineigenaren, in het bijzonder voor de moestuineneigenaren dichtbij de fabriek. Zonder dat zij hier iets aan kunnen doen, worden ze geconfronteerd met het advies om niet meer uit hun eigen moestuin te eten of om niet te veel en te vaak uit de tuin te eten. Het werken in een moestuin is een gezonde bezigheid die moestuineigenaren juist veel plezier brengt. Gelukkig kan een groot gedeelte van de moestuineigenaren wel uit de tuin blijven eten, zoals ze gewend zijn.  
Wij vinden dat inwoners niet ongevraagd geconfronteerd mogen worden met de gevolgen van de uitstoot van deze PFAS. Die uitstoot moet wat ons betreft stoppen. Daar zetten de vier gemeenten, de GGD, OZHZ en de provincie Zuid-Holland zich gezamenlijk voor in. Deze stoffen horen niet thuis in het milieu, niet in ons water, niet in ons voedsel. De gemeenten hebben de bedrijven dan ook aansprakelijk gesteld voor de gevolgen van hun uitstoot."

Meer informatie? Kom naar de inloopavond op 18 januari

Heeft u vragen over dit of het eerdere moestuinonderzoek? U bent van harte welkom op de inloopavond op woensdag 18 januari in De Lockhorst in Sliedrecht. Het adres is Sportlaan 1, 3364 AT. Er zijn 2 inloopsessies waarin we uitleggen wat er onderzocht is en hoe u om kunt gaan met grond en water in uw tuin. De eerste sessie begint om 18.30 uur en de tweede om 19.30 uur. Beide sessies duren een uur.  

Op de pagina OZHZ.nl/pfasinmijntuin staat alle informatie over het volledige moestuinonderzoek en de resultaten. Hier staat ook een overzicht met veelgestelde vragen en antwoorden. Alle informatie over PFAS en Chemours vindt u op dordrecht.nl/chemours. Heeft u vragen over uw gezondheid en PFAS? Daarvoor kunt u terecht bij ggdzhz.nl.  

Onderzoekers hebben deze week helaas onjuiste conclusies gepubliceerd over een onderzoek naar PFAS in moedermelk. De VU (Vrije Universiteit) Amsterdam heeft op 7 september 2022 laten weten dat de  hoeveelheden PFAS in moedermelk ruim binnen de norm blijven die volgens de Europese autoriteit voor voedselkwaliteit veilig is. 

De Europese Autoriteit voor Voedselveiligheid (EFSA) heeft vastgesteld dat een totale concentratie van 133 ng/L aan PFOS, PFOA, PFHxS en PFNA in moedermelk veilig is. Bij deze concentratie worden geen nadelige effecten verwacht van PFAS in moedermelk op het immuunsysteem van jonge kinderen.

De conclusies die maandag 5 september naar buiten zijn gebracht, waren niet zorgvuldig en hebben onnodige onrust veroorzaakt. Lees ook het standpunt van de GGD hierover.

Resultaten moestuinonderzoek PFAS bekend: nieuwe adviezen voor moestuineigenaren

Het RIVM heeft het onderzoek naar PFAS in groenten en fruit uit moestuinen in de gemeenten Dordrecht, Sliedrecht, Papendrecht en Molenlanden afgerond. De meeste inwoners in die gemeenten kunnen groenten en fruit uit eigen tuin eten. Een aantal moestuineigenaren moet hierbij wel afwisselen met groenten en fruit uit de winkel. Bij enkele moestuinen uit Sliedrecht adviseert het RIVM om helemaal geen groenten of fruit uit de tuin te eten, tenzij de gewassen in bakken met potgrond uit de winkel zijn geteeld.
 
De vier gemeenten gaven opdracht voor het onderzoek, dat in de zomer van 2021 startte. Het doel: duidelijkheid geven aan inwoners over eten van groenten en fruit uit de moestuin. In totaal werden 1.500 monsters genomen van 26 soorten fruit en groenten. Deze werden onderzocht op de hoeveelheid PFOA en GenX en 16 andere PFAS-stoffen. Op basis hiervan adviseert het RIVM over het eten van groenten en fruit uit eigen (moes)tuin.

Nieuw onderzoek leidt tot nieuwe adviezen

Op de kaart staan de gebieden waar onderzoek is gedaan. Met de kleuren rood, oranje en groen staat aangegeven welk advies geldt voor de moestuineigenaren. Dit zijn gekleurde vakken voor de onderzochte moestuinen en stippellijnen, waarbinnen het advies geldt voor alle inwoners die groenten en fruit uit de eigen tuin eten. 

Teveel PFAS om nog te kunnen eten uit eigen tuin

Bij enkele moestuinen in gemeente Sliedrecht bevatten de tuinen veel PFAS. Het RIVM adviseert deze mensen om helemaal geen groenten en fruit uit de tuin en de kas te eten. Het telen van groenten en fruit in bakken met potgrond uit de winkel kan wel. Dit advies gaf het RIVM ook in 2021. Op de kaart zijn dit de tuinen binnen de rode stippellijn. 
Meer PFAS, in groenten en fruit: maar eten uit eigen tuin blijft mogelijk, wissel af met groenten en fruit uit de winkel
Een aantal moestuinen in de vier gemeenten bevatten meer PFAS. De concentratie PFAS in groenten en fruit in deze tuinen blijven wel onder de gezondheidskundige grenswaarde, dat is de norm van het RIVM. Maar omdat we ook op andere manieren PFAS binnenkrijgen, is het advies om alsnog het eten uit eigen tuin af te wisselen met het eten van groenten en fruit uit de winkel. Dit advies is strenger dan het advies na het vorige moestuinonderzoek in 2018. Toen was het bericht dat er onbeperkt uit moestuinen, die verder lagen dan 1 kilometer van de fabriek van Chemours, gegeten kon worden. Op de kaart zijn dit de tuinen binnen de oranje stippellijn en buiten de rode stippellijn.  

Weinig PFAS in groenten en fruit: geen beperkingen

De meeste moestuineneigenaren kunnen groenten en fruit blijven eten, zoals ze gewend zijn. Deze tuinen bevatten weinig PFAS. Dit zijn de tuinen in het groene gebied ((buiten de rode – en oranje stippellijn). De PFAS-gehalten zijn daar laag. 
De gemeenten hebben contact over het onderzoek met de moestuineigenaren die hieraan meewerkten. Daarnaast delen we bovenstaande adviezen breed in de regio, zodat inwoners de adviezen kennen en actie kunnen ondernemen wanneer nodig.

Gezamenlijke reactie samenwerkende wethouders

"Dit is een vervelende boodschap voor sommige moestuineigenaren, in het bijzonder voor de moestuineneigenaren dicht bij de fabriek. Zonder dat zij hier iets aan kunnen doen, worden ze geconfronteerd met het advies om niet meer uit hun eigen moestuin te eten of om niet teveel en te vaak uit de tuin te eten. Het werken in een moestuin is een gezonde bezigheid die moestuineigenaren juist veel plezier brengt. Gelukkig kan een groot gedeelte van de moestuineigenaren wel uit de tuin blijven eten, zoals ze gewend zijn.  
Wij vinden dat inwoners niet ongevraagd geconfronteerd mogen worden met de gevolgen van de uitstoot van deze PFAS. Die uitstoot moet wat ons betreft stoppen. Daar zetten de vier gemeenten, de GGD, OZHZ en de provincie Zuid-Holland zich gezamenlijk voor in. Deze stoffen horen niet thuis in het milieu, niet in ons water, niet in ons voedsel. De gemeenten hebben de bedrijven dan ook aansprakelijk gesteld voor de gevolgen van hun uitstoot."

Grond en wateronderzoek in moestuinen volgt

Ingenieursbureau Arcadis heeft in de moestuinen uit het onderzoek ook monsters genomen van grond en water uit de sloot, regentonnen en grondwater. Deze zijn ook geanalyseerd op PFAS. Als dit onderzoek is afgerond, kan er een advies gegeven worden over het gebruik van de moestuin. We verwachten dit onderzoek ongeveer in oktober.

Wat als u zwanger bent en borstvoeding geeft?

Borstvoeding, zwangerschap en PFAS zijn op dit moment ook onderwerp van gesprek. De conclusies en adviezen uit dit moestuinonderzoek zijn gebaseerd op veilige grenswaarden, de zogeheten gezondheidskundige grenswaarden. Die grenzen zijn zo streng dat ze voor iedereen bescherming bieden, ook voor zwangeren, baby’s en mensen met een zwakke gezondheid. Voor zwangere vrouwen die wonen in het onderzochte gebied geldt hetzelfde advies als voor alle inwoners. Meer informatie over PFAS en borstvoeding staat op de website van het RIVM.

Meer informatie? Bekijk uitgebreide informatie en de veelgestelde vragen en antwoorden 

Wij leggen graag meer uit over de adviezen en het onderzoek. Op de pagina OZHZ.nl/pfasinmijntuin vindt u alle informatie over het onderzoek en de resultaten terug. Alle informatie over PFAS en Chemours vindt u op dordrecht.nl/chemours. Heeft u vragen over uw gezondheid en PFAS? Daarvoor kunt u terecht bij ggdzhz.nl.  
Bekijk ook het overzicht met veelgestelde vragen en antwoorden.  

RIVM-rapport

Bekijk het rapport 'Risicobeoordeling van PFAS in moestuingewassen uit moestuinen in de gemeenten Dordrecht, Papendrecht, Sliedrecht en Molenlanden' van het RIVM. 

Sinds de zomer van 2021 laten de gemeenten Dordrecht, Molenlanden, Papendrecht en Sliedrecht een onderzoek uitvoeren in verschillende moestuinen rondom Chemours. We onderzoeken de hoeveelheid PFAS, waaronder PFOA en GenX in groente en fruit. Met dit onderzoek komt er een advies voor eten uit eigen (moes)tuin. Door nieuwe methoden van onderzoek en het specialistische werk dat maar weinig mensen kunnen doen, duurt het onderzoek langer dan verwacht. In de zomer van dit jaar komt het RIVM met een rapport. 

Het RIVM komt met een rapport met advies

Er zijn monsters uit de moestuinen genomen en geanalyseerd op 18 soorten PFAS-stoffen. Dit is een groep stoffen waar PFOA en GenX ook bij horen. Het RIVM onderzoekt wat de resultaten van het onderzoek betekenen voor het eten van groenten en fruit uit de moestuin. De GGD kijkt mee en samen met de gemeenten zorgen zij voor een bruikbaar advies over het gebruik van en het eten uit de (moes)tuin. In de zomer komt het rapport en dan informeren de gemeenten de moestuineigenaren en inwoners. 

Ook in Helmond komt er een rapport met advies

Hetzelfde moestuinonderzoek is uitgevoerd in Helmond. Dit onderzoek is eerder gestart en wordt in juni opgeleverd. Beide onderzoeken hebben dezelfde opzet, maar de resultaten zijn niet makkelijk te vergelijken. Helmond ligt op zandgrond, waarin stoffen zich op een andere wijze verplaatsen en ophopen dan in rivierklei en veen zoals in Dordrecht en omgeving.

Grond- en wateronderzoek

Het tweede gedeelte van het onderzoek gaat over de hoeveelheid PFAS (inclusief PFOA en GenX) in de grond en in het water dat de planten krijgen. Adviesbureau Arcadis voert dit onderzoek uit en maakt hiervan een rapport. Dit rapport volgt waarschijnlijk gelijktijdig of na het gewasrapport. 
De eigenaren van de betrokken moestuinen zijn per brief geïnformeerd over de stand van zaken van het onderzoek. 

Waarom nieuw onderzoek?

Het nieuwe moestuinonderzoek is nodig, omdat de hoeveelheid PFAS die iemand binnen mag krijgen om gezond te blijven fors is verlaagd. Daarom is het nodig nieuw onderzoek te doen waarbij ook hele lage gehalten PFAS gemeten kunnen worden. 

Op 11 januari 2022 is een raadsinformatiebrief gestuurd met de volgende onderwerpen:

-    Toekenning van de gezamenlijk aangevraagde Speciale Uitkering (SPUK) voor buitensporige verontreiniging van PFAS
-    De voortgang van het moestuinonderzoek, waarbij 750 monsters zijn genomen in 20 moestuinen in de gemeenten Papendrecht, Sliedrecht, Dordrecht en Molendlanden.
-    Een brief van de gedeputeerden van de provincie met informatie over de vergunningverlening aan Chemours en DuPont.
-    De voortgang van de dagvaarding aan de bedrijven door de gemeenten.

Raadsinformatiebrief 22 januari 2022

Geachte heer/mevrouw,

Eerder hebben wij u toegezegd om u op de hoogte te houden van de ontwikkelingen op het dossier Chemours en DuPont.
In de afgelopen weken hebben wij een aantal documenten ontvangen.

Als eerste kunnen wij mededelen, dat de gemeenten Dordrecht, Molenlanden, Sliedrecht en Papendrecht een Speciale uitkering (SPUK) hebben ontvangen van € 3.559.662,-- voor buitensporige verontreiniging van PFAS. Het doel van deze uitkering is om de bevoegde gezagen in staat te stellen nieuwe bodemkwaliteitsopgaven te signaleren en daarop te reageren met een passende aanpak  voor buitenproportionele opgaven. Ondanks dat dit een fors bedrag is, betreft het 58 % van hetgeen we aangevraagd hebben. Een deel van dit bedrag kan tot en met 28-10-2024 besteed worden aan het moestuingewasonderzoek dat nu loopt en aan eventuele saneringssituaties, die daar mogelijk uit volgen. Tevens is in december 2021 een toezegging van het ministerie ontvangen voor een bijdrage in de kosten van de onderzoeken. Door de toekenning van de SPUK en de toezegging van het ministerie zijn er geen extra kosten buiten de begroting voor Papendrecht te verwachten bij het lopende moestuinonderzoek (zie hiervoor ook RIB Voortgang moestuinonderzoek 5-10-2021).

Het moestuingewasonderzoek verloopt voorspoedig.  Er zijn in totaal 750 monsters genomen in 20 moestuinen in de gemeenten Sliedrecht, Papendrecht, Molenlanden en Dordrecht. Twee tuinen in Hoeksche Waard zijn als referentietuin bemonsterd, aangezien de invloed van de fabriek op deze tuinen minimaal is. Het Wageningen Food & Safety Research (WFSR, voorheen Rikilt) van de universiteit van Wageningen analyseert de monsters in de komende maanden. Daarna gaat RIVM deze onderzoeken en een rapport schrijven. Daaruit volgen handelingsadviezen voor onze inwoners met betrekking tot het eten uit eigen tuin.
Wij zijn erg blij met de bereidwilligheid van de moestuinverenigingen om mee te werken aan dit onderzoek. In onze contacten met de moestuineigenaren geven zij aan erg tevreden te zijn over de wijze waarop het onderzoek wordt uitgevoerd en hoe zij daarin worden betrokken. In de komende tijd worden ook grondmonsters en monsters van irrigatiewater (sloot, regenwater) genomen.

Daarnaast sturen wij u een brief door van de gedeputeerden Stolk en Zevenbergen van Provincie Zuid-Holland, met de laatste informatie over de vergunningverlening aan Chemours en DuPont.

Tot slot berichten wij u over de dagvaarding aan de bedrijven door de gemeenten. In 2018 zijn Dordrecht, Sliedrecht, Papendrecht en inmiddels ook Molenlanden, gestart met de aansprakelijkstelling van Chemours en DuPont voor de schade die wij hebben geleden, lijden en mogelijk in de toekomst nog zullen lijden als gevolg van de uitstoot van PFOA en GenX-stoffen. Overleg tussen de gemeenten en beide bedrijven en tussen de advocaten heeft geleid tot een formele afwijzing van de aansprakelijkstelling van de zijde van Chemours. Wij hebben samen met de colleges van Sliedrecht en Dordrecht besloten hierin niet te berusten en hebben het Juridisch Kennis Centrum en de externe advocaat de opdracht gegeven om verdere juridische stappen te nemen. Dit heeft ertoe geleid dat wij medio april 2021 een formele dagvaardingsprocedure zijn gestart. Doel hiervan is het verkrijgen van een 'Verklaring van recht' van de rechter dat de bedrijven onrechtmatig hebben gehandeld. Indien de rechter hier in mee gaat is dat een belangrijke basis voor een procedure op schade te verhalen. De bedrijven hebben tot december 2021 de tijd gehad hierop een reactie te geven. De advocaten van de bedrijven hebben een uitgebreid antwoord aangeboden. Momenteel wachten we op de volgende stap van de rechtbank. Vermoedelijk wordt dat een zitting waarbij beide partijen een mondelinge toelichting en verweer kunnen geven. De verwachting is dat die volgende stap in het tweede of derde kwartaal van 2022 gaat plaatsvinden.

Wij vertrouwen erop dat wij u hiermee voldoende hebben geïnformeerd.

Hoogachtend,
Burgemeester en wethouders van Papendrecht,
de secretaris,       de wnd. burgemeester,

J.M. Ansems, MSc                       mr. drs. A.M.M. Jetten

Vanaf eind juli gaan onderzoekers langs bij een aantal moestuinen in Dordrecht, Molenlanden, Papendrecht en Sliedrecht. Daar verzamelen ze monsters van groente en fruit, sloot- en regenwater en de bodem. Deze worden met de nieuwste technieken onderzocht op de stoffen PFOA en GenX. Dit onderzoek moet meer duidelijkheid geven over het eten uit eigen tuin in de omgeving van Chemours/DuPont.

Nieuwe inzichten leiden tot nieuwe adviezen

PFOA (tot 2012) en GenX (sinds 2012) zijn uitgestoten door Chemours/DuPont en in de omgeving terecht gekomen. En dus ook in moestuinen. PFOA en GenX behoren tot de groep PFAS*. Uit nieuwe inzichten blijken PFAS al bij lagere concentraties schadelijke effecten te kunnen hebben. De gezondheidskundige grenswaarde voor PFAS in voedsel is daarom onlangs circa 20 keer lager geworden. 
Dat heeft ook geleid tot een aangescherpt advies voor eten uit (moes)tuinen in de omgeving van Chemours/DuPont. In juni 2021 adviseerde het RIVM om binnen 1 kilometer van de fabrieksschoorstenen van Chemours niet uit eigen moestuin te eten. Voor moestuinen verder weg kon het RIVM op basis van de beschikbare gegevens nog geen nieuw advies geven. Daarvoor is nieuw onderzoek nodig. Tot die tijd adviseert de GGD uit voorzorg om 1 tot 4 kilometer van de fabriek het eten uit eigen tuin te matigen: niet te vaak, niet te veel.

Duidelijkheid nodig voor inwoners met een moestuin

Om tot een nieuw advies en duidelijkheid voor onze inwoners te komen, start nu een uitgebreider moestuinonderzoek in een groter gebied rondom Chemours/DuPont. Er worden van 23 soorten gewassen in totaal circa 700 monsters uit clusters van moestuinen en volkstuincomplexen geanalyseerd. Het onderzoeksgebied loopt van het zuidwesten van Dordrecht tot en met Molenlanden. Uit eerdere bodemonderzoeken blijkt dat in dit gebied het gehalte PFAS in de bodem hoger is. Dat komt doordat de wind vaak uit het zuidwesten komt; daardoor zijn PFOA en GenX van Chemours/DuPont destijds vooral hier neergedaald.

Nieuwe technieken maken dit onderzoek nu mogelijk

De gemeenten laten nu in afstemming met het RIVM de verzamelde gewassen met nieuwe analysetechnieken onderzoeken. Deze technieken kunnen lagere concentraties PFAS meten. In 2017 is ook moestuinonderzoek gedaan. Toen lagen de concentraties PFOA en GenX in moestuinen tussen 1 tot 4 kilometer van Chemours zo laag, dat ze met de toenmalige technieken niet gemeten konden worden. Nu 4 jaar later zijn de technieken zo verbeterd, zodat veel lagere concentraties PFAS meetbaar zijn. Dat maakt nieuw moestuinonderzoek mogelijk. Het streven is om voor het nieuwe moestuinseizoen 2022 duidelijkheid te hebben over eten uit eigen tuin in de omgeving van Chemours/DuPont. 

Officieel verzoek tot Europees verbod álle PFAS-stoffen

De samenwerkende gemeenten vinden dat PFAS zoals PFOA en GenX niet thuishoort in onze leefomgeving. Daarom maken zij zich al lange tijd hard om de uitstoot naar nul terug te brengen. Tegelijkertijd is ook een structurele aanpak bij de bron noodzakelijk en het meest effectief. Daarom vinden de gemeenten het goed nieuws dat Nederland met vier andere landen een officieel verzoek heeft ingediend voor een Europees verbod op álle schadelijke PFAS-stoffen.

* PFAS staat voor poly- en perfluoralkylstoffen. Dit zijn chemische stoffen die door de mens zijn gemaakt. Zij komen van nature niet in het milieu voor. Voorbeelden van PFAS zijn GenX, PFOA en PFOS. Lees meer over PFAS op de website van het RIVM.

Het RIVM adviseert geen groente en fruit uit moestuinen meer te eten binnen een straal van 1 kilometer van de fabrieksschoorstenen van Chemours. Sinds 2018 gold het advies dit met mate te doen, maar dit is nu aangepast. Reden
is dat de Europese gezondheidskundige grenswaarden voor PFAS in voedsel strenger zijn geworden. GenX en PFOA, uitgestoten door Chemours/DuPont, zijn ook PFAS-stoffen. Voor moestuinen verder weg dan 1 km van Chemours kan het
RIVM nog geen nieuw advies geven. Daarvoor is nieuw gewasonderzoek nodig. Tot die tijd adviseert de GGD uit voorzorg om in het onderzochte gebied op 1-4 kilometer van de fabriek het eten uit eigen tuin te matigen; niet te vaak, niet
te veel.

Door de uitstoot van PFOA (tot 2012) en GenX (sinds 2012) zijn deze stoffen in de omgeving terecht gekomen, waaronder in moestuinen. Het RIVM heeft in 2017-2018 onderzocht of het veilig is om groente en fruit uit deze tuinen te eten. Daarvoor zijn de gewassen in 10 moestuinen in de buurt van Chemours onderzocht op PFOA en GenX en vergeleken met de geldende grenswaarde voor PFAS in voedsel. Twee moestuinen lagen binnen 1 km van de fabrieksschoorstenen, acht op 1-4 km afstand. Het RIVM adviseerde in 2018 om het eten uit moestuinen binnen 1 kilometer van de fabrieksschoorstenen te matigen; niet te veel, niet te vaak. Het onderzoek gaf geen aanleiding voor het beperken van eten uit moestuinen op grotere afstand van Chemours.

Strenger advies binnen 1 km van Chemours
Uit nieuwe inzichten blijkt dat PFAS zoals GenX en PFOA al bij lagere concentraties schadelijke effecten kunnen hebben. De gezondheidskundige grenswaarde voor PFAS in voedsel is daarom onlangs circa 20 keer lager geworden. De gemeenten Dordrecht, Papendrecht en Sliedrecht en de provincie Zuid-Holland hebben het RIVM gevraagd of de nieuwe grenswaarde leidt tot andere conclusies van het moestuinonderzoek uit 2017-2018. Dat blijkt het geval: als iemand een leven lang alleen maar groente en fruit eet uit een moestuin binnen 1 km van Chemours, krijgt deze persoon meer PFAS binnen dan de nieuwe toelaatbare dagelijkse hoeveelheid (TDI). Daarom adviseert het RIVM nu om binnen 1 km rond de fabrieksschoorstenen (zie kaartje) niet meer uit eigen (moes)tuin te eten.

Nog geen nieuw advies voor tuinen verder weg (1-4 km)
Voor moestuinen die verder weg (1-4 km) van Chemours liggen, kan het RIVM nog geen advies geven. In 2017 lagen de concentraties PFAS in deze moestuinen zo laag, dat ze met de toenmalige technieken niet gemeten konden worden. Voor het RIVM was dat, met de toen geldende grenswaarden, voldoende basis om in 2018 geen beperking op te leggen voor het eten uit deze tuinen.
Maar nu de grenswaarde fors is verlaagd, kunnen ook eventuele lage concentraties PFAS tot een ander advies leiden. Daarom laten de gemeenten, in afstemming met Rijk en provincie, nieuw gewasonderzoek uitvoeren. Dat gebeurt met nieuwe analysetechnieken die lagere concentraties kunnen meten. Dit nieuwe onderzoek begint binnenkort. Daarin worden ook moestuinen op grotere afstand van Chemours onderzocht. Het streven is dat
moestuineigenaren in het gebied duidelijkheid hebben als het moestuinseizoen 2022 begint.

GGD: uit voorzorg eten uit eigen tuin (1-4 km) beperken
De GGD geeft aan dat het nu niet nodig is om ook per direct te stoppen met eten uit moestuinen op 1-4 km van de fabriek. De berekeningen van het RIVM gaan ervan uit dat iemand álle groente en fruit die hij/zij een leven lang eet uit eigen tuin haalt. Dat is lang niet voor iedereen van toepassing. Voor wie het wel van toepassing is, is het effect van één seizoen beperkt. Bovendien waren in 2017 de PFAS-gehaltes in moestuinen tot 4 km van Chemours lager dan dichtbij de fabriek. Omdat de situatie per tuin en persoon verschilt, is het totdat er een wetenschappelijk onderbouwd advies ligt aan moestuineigenaren zelf om hier een afweging in te maken. Wel raden gemeenten en GGD uit voorzorg aan om, tot er meer duidelijkheid is, in het onderzochte gebied op 1-4 kilometer van de fabriek het eten uit eigen tuin te beperken: niet te vaak, niet te veel.

Gezondheid
Het regelmatig eten uit een (moes)tuin dichtbij de fabriek – nu en in het verleden – betekent niet dat er direct gezondheidsproblemen te verwachten zijn.
De meeste bewoners hebben geen moestuin en kweken hooguit wat fruit of kruiden in de tuin. De GGD geeft aan dat de hoeveelheid PFAS die iemand binnenkrijgt door af en toe bijvoorbeeld wat aardbeien of munt uit de tuin te eten heel beperkt is. Bewoners kunnen hierin zelf een afweging maken.

Gezamenlijke reactie samenwerkende gemeenten:
"Dit is een heel vervelende boodschap voor moestuineigenaren, in het bijzonder de twee moestuinen dichtbij de fabriek. Zonder dat zij hier iets aan kunnen doen, worden ze geconfronteerd met het advies om niet meer uit hun eigen moestuin te eten. Dat is triest en frustrerend. Voor moestuinen verder weg is er nu opnieuw onzekerheid. Zij
moeten afwachten of het advies uit 2018 straks hetzelfde blijft. We snappen dat dat impact heeft en vragen oproept. Helaas kunnen wij, de GGD en het RIVM – hoe graag we ook willen – die nog niet allemaal beantwoorden.
Ondanks de vervelende boodschap en alle onzekerheden vinden we het cruciaal dat we op basis van de nieuwste inzichten handelen en onze inwoners informeren. Die inzichten zijn nog steeds in ontwikkeling. Het gebruik van PFOA is in 2012 gestopt, maar de gevolgen merken we tot op de dag van vandaag. Daarom moet de uitstoot van PFAS zoals GenX zo snel mogelijk naar nul. We vinden daarin de provincie aan onze zijde, die alles doet om de vergunning zo ver mogelijk aan te scherpen. Deze stoffen horen niet thuis in het milieu, niet in ons water, niet in ons voedsel. Het is aan de veroorzaker om dit op te lossen en de consequenties van hun handelen te dragen. Dit is ook het uitgangspunt van de dagvaarding die we de bedrijven onlangs hebben gestuurd."

Vragen en antwoorden
Hier vindt u een overzicht met vragen en antwoorden (pdf) over de herbeoordeling van het moestuinonderzoek.
Hier kunt u het onderzoekrapport van het RIVM downloaden en de link naar de kamerbrief van I&W . 

Het RIVM gaat een lagere gezondheidskundige grenswaarde gebruiken voor 4 PFAS-stoffen, waaronder PFOA. Die waarde is verlaagd, omdat deze stoffen schadelijker lijken te zijn dan tot nu toe bekend was. De gemeenten Dordrecht, Papendrecht, Sliedrecht en Molenlanden hebben het RIVM gevraagd wat de nieuwe waarde betekent voor de onderzoeken naar PFOA die in onze regio zijn uitgevoerd.

Het besluit van het RIVM volgt op een studie van de Europese Autoriteit voor Voedselveiligheid (EFSA). Volgens EFSA tonen nieuwe wetenschappelijke inzichten aan dat 4 PFAS-stoffen mogelijk bij lagere hoeveelheden al negatieve gezondheidseffecten geven, bijvoorbeeld op het immuunsysteem van mensen. Daarom kwam EFSA tot een lagere gezondheidskundige grenswaarde voor PFAS in voedsel. Het RIVM heeft deze waarde overgenomen en gebruikt deze vanaf nu bij hun berekeningen.

Wat betekent deze nieuwe grenswaarde voor onze regio?
Eén van de PFAS-stoffen uit de EFSA-studie is PFOA. DuPont in Dordrecht heeft deze stof tot 2012 gebruikt, uitgestoten en geloosd. Maar omdat de stof heel langzaam afbreekt, vinden we PFOA nog altijd terug in de omgeving. PFOA is met name terecht gekomen in bodem en water in de omgeving. En ook in het bloed bij omwonenden en bijvoorbeeld in moestuinen. Daar zijn de afgelopen jaren onderzoeken naar gedaan. De gemeenten Dordrecht, Papendrecht, Sliedrecht en Molenlanden geven, in overleg met het ministerie en de provincie, het RIVM opdracht deze onderzoeken opnieuw te beoordelen met de nieuwste inzichten. Wij willen dat voor onze inwoners zo snel mogelijk duidelijk is of het RIVM tot andere conclusies en adviezen komt.

Nog geen aanpassing adviezen

Het RIVM past haar adviezen nu nog niet aan. Het RIVM onderzoekt eerst wat de nieuwe grenswaarde betekent voor hun eerdere berekeningen. Op basis daarvan beoordeelt het RIVM of het nodig is om adviezen aan te passen, bijvoorbeeld voor het eten uit eigen tuin. Voor moestuinieren binnen een straal van 1 kilometer rond Chemours en DuPont blijft het advies nu nog onveranderd: eet met mate uit eigen tuin, niet te veel, niet te vaak.
Het RIVM vindt het verantwoord om de tijd te nemen die nodig is om nieuwe adviezen op te stellen. De adviezen zijn namelijk gebaseerd op levenslange blootstelling. Wij vertrouwen op de expertise van de wetenschappers, maar we vinden ook dat de periode van onzekerheid zo kort mogelijk moet duren.

Normen

Een lagere gezondheidskundige grenswaarde kan ook gevolgen hebben op regels (normen) voor PFAS in het milieu, zoals voor bodem, oppervlaktewater en drinkwater. Ook hiervoor gaat het RIVM nieuwe berekeningen doen. Daarna besluit het ministerie of het de normen aanpast. Het RIVM werkt ook aan een doorvertaling van de nieuwste inzichten naar andere PFAS, zoals GenX. GenX is ook een PFAS en wordt door Chemours (afsplitsing van DuPont) gebruikt als vervanger van PFOA.

Gezonde leefomgeving

Dordrecht, Papendrecht, Sliedrecht en Molenlanden vinden dat stoffen als PFOA en GenX niet in het milieu thuishoren. De problemen door de vroegere uitstoot van PFOA laten zien hoe cruciaal het is om dit soort situaties te voorkomen. De landelijke overheid erkent deze zorgen en werkt samen met andere landen in Europa om het gebruik en de productie van PFAS aan banden te leggen. Onze inzet als gemeenten is een gezonde leefomgeving voor onze inwoners. We hebben er bij het ministerie daarom op aangedrongen dat zo snel mogelijk duidelijk wordt wat de nieuwe inzichten betekenen voor onze inwoners.

Meer informatie
Hier kunt u de Kamerbrief over dit onderwerp downloaden.
Op de website van het RIVM vindt u meer toelichting en een overzicht met vragen en antwoorden.